عنوان مقاله: بررسی اثر کاربرد ترکیبات نیتروژن غیر پروتئینی آهسته رهش ایزوبوتیر آلدئید منو اوره و اپتیژن بر فراسنجه‌های شکمبه‌ای و گوارش‌پذیری مواد مغذی در گوسفند
نویسندگان: علیرضا طالبیان مسعودی ۱ ، محمد مهدی معینی ۲ ، منوچهر سوری ۳ ، هرمز منصوری ۴ ، معصومه عبدلی سنجانی ۵
آدرس: ۱ عضو هیات علمی، ۲ گروه علوم دامی،دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ۳ گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ۴ موسسه تحقیقات علوم دامی کشور، کرج، ۵ گروه شیمی،دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک
عنوان نشریه: مجله تولیدات دامی (دانشگاه نهران)
اطلاعات شماره: دوره ۴، شماره ۲، تابستان ۱۳۹۵، صفحه ۲۳-۴۴
چکیده: سابقه و هدف: کاهش نرخ تجزیه اوره یکی از راهبردهای بهبود مصرف آن در دامهای نشخوار کننده است و فراورده های متعدد آهسته رهش برای این منظور توسعه یافته اند. این تحقیق به منظور بررسی اثرات استفاده از دو ترکیب نیتروژن غیر پروتئینی آهسته‌رهش شامل ایزوبوتیرآلدئیدمنواوره و اپتیژن بر فراسنجه‌های شکمبه‌ای و گوارش‌پذیری مواد مغذی در گوسفند و مقایسه آنها با اوره معمولی انجام شد.
مواد و روشها: ایزوبوتیرآلدئیدمنواوره با روش متصل نمودن زنجیره کربن شاخه‌دار به ملکول اوره جهت کاهش درجه حل‌پذیری آن ساخته شد و نمونه های ساخته شده از نظر ساختمان شیمیایی، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مورد بررسی قرار گرفتند. اثرات استفاده از این ترکیب بر خصوصیات تخمیر شکمبه، گوارش‌پذیری خوراک، تولید پروتئین میکروبی و تعادل نیتروژن در مقایسه با اوره معمولی و ترکیب وارداتی اپتیژن در یک آزمایش درون تنی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور از چهار راس گوسفند بالغ نر توده نژاد فراهانی دارای فیستولای شکمبه‌ای در قالب طرح آزمایشی مربع لاتین استفاده شد.
یافته ها: آزمایشات طیف سنجی مادون قرمز و رزونانس مغناطیسی پروتون نمونه‌های ساخته شده نشان دهنده انجام صحیح واکنش ساخت ترکیب همچنین بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی ترکیب ساخته شده موید تشکیل ترکیب مورد نظر بود. استفاده از ترکیبات آهسته رهش مزبور در جیره باعث اختلاف معنی دار در غلظت نیتروژن آمونیاکی شیرابه شکمبه شد به نحوی که در زمانهای نیم و یک ساعت پس از مصرف خوراک در دامهای تغذیه شده با جیره حاوی اوره، مقدار نیتروژن آمونیاکی شیرابه شکمبه بیشتر از جیره‌های حاوی نیتروژن آهسته رهش بود درحالی‌که تفاوتی بین این جیره‌ها مشاهده نگردید. در ساعت دو پس از مصرف خوراک، بیشترین مقدار نیتروژن آمونیاکی متعلق به جیره حاوی اوره به مقدار ۷۷/۱۰ میلی گرم در دسی‌لیتر و کمترین مقدار آن متعلق به جیره حاوی ترکیب ایزوبوتیر‌آلدئید منو اوره به مقدار ۸۰/۴ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود و جیره حاوی اپتیژن با ۳۴/۶ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بین این دو قرار گرفت(۰۱/۰>p). گوارش‌پذیری ماده خشک، ماده آلی، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و شوینده اسیدی و همچنین تولید پروتئین میکروبی تحت تاثیر بکار گیری ترکیبات آهسته رهش قرار نگرفت ولی مصرف ماده خشک در دامهای تغذیه شده با اپتیژن بیشتر از دامهای تغذیه شده با اوره یا ترکیب ایزوبوتیرآلدئیدمنواوره بود(۰۵/۰>p). بیشترین میانگین مصرف نیتروژن روزانه در این آزمایش متعلق به جیره حاوی اپتیژن به مقدار ۳۳/۱۸ گرم در روز و کمترین مقدار آن مربوط به جیره حاوی ترکیب ایزوبوتیرآلدئیدمنواوره به مقدار ۳۹/۱۳ گرم در روز بود و بین جیره های آزمایشی از نظر مقدار دفع نیتروژن اختلاف معنی داری مشاهد گردید. بیشترین مقدار دفع نیتروژن مدفوع مربوط به جیره حاوی اپتیژن به مقدار۹۵/۶ گرم در روز و کمترین مقدار دفع نیتروژن ادرار به مقدار ۱۲/۴ گرم در روز متعلق به دامهای تغذیه شده با جیره حاوی ترکیب ایزوبوتیرآلدئیدمنواوره بود(۰۱/۰>p).
نتیجه گیری: نتایج نشان داد که ترکیبات مورد نظر قابلیت جایگزینی با اوره را دارند و استفاده از آنها در جیره نشخوارکنندگان می تواند شرایط ایمن تری را از لحاظ به کارگیری نیتروژن غیر پروتئینی فراهم نماید اگرچه ممکن است بکارگیری آنها در همه حالات منجر به بهبود عملکرد در مقایسه با اوره نشود.
کلید واژه: اوره، قابلیت هضم، ایزوبوتیر الدئید منو اوره، اپتیژن